Shockwave therapie bij frozen shoulder

blog shockwave 5MK31173 LR

Shockwave therapie bij frozen shoulder

Schouderpatiënten vormen een grote doelgroep voor fysiotherapeuten die met shockwave therapie werken. De (calcificerende) rotator-cuff tendinopathie is niet voor niets al jaren een van de meeste behandelde shockwave indicaties. Uit recent wetenschappelijk onderzoek komt ook de frozen shoulder als shockwave indicatie naar voren[1-4]. In het werkveld wordt er wisselend gedacht over de behandeling van frozen shoulder met shockwave therapie. We nemen in dit blog het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied onder de loep.

Frozen shoulder, wat zegt de wetenschap?

Een positieve titel en abstract zeggen lang niet alles. Ze zijn er om de aandacht van de lezer te trekken. Het is dan ook van belang om altijd kritisch te kijken naar de inhoud en methodologie van een studie. We ontleden vier recente studies naar de effecten van shockwave therapie op frozen shoulder klachten om tot een oordeel te komen. Waar moet je op letten? We beginnen bij de behandelde populatie. In hoeverre werden er in deze studies daadwerkelijk patiënten met een frozen shoulder behandeld en in welk stadium bevonden de klachten zich?

Frozen or not?

Wat direct opvalt in de betreffende studies is vooral het gebrek aan informatie over de geïncludeerde patiënten. Alle studies werken met een populatie van 30 tot 40 personen in de leeftijd van 40 tot 70 jaar. Deze zijn gediagnosticeerd met frozen shoulder klachten. Dit is meteen zo'n beetje alle informatie die beschikbaar is. Zo geven de studies van Vahdatpour et al.[1] en Lee et al.[3] geen enkele informatie over diagnose, klachtenduur en beperkingen. Van Chen et al.[2] en Yuan et al. [4] weten we dat het om patiënten met meer dan drie maanden klachten gaat met een forse bewegingsbeperking (50 – 75% afname in ROM).

Mag je er vanuit gaan dat de diagnose[1, 3] en het stadium waarin de behandelde patiënten zich bevinden[1-4] klopt? Er is eigenlijk maar één studie[2] die voldoende informatie biedt om te bepalen dat het om behandeling van primaire frozen shoulder klachten ging. Het is dus in deze studies niet geheel duidelijk wie er zijn behandeld waardoor een goed eindoordeel lastig is.

Hoe ziet de behandeling er uit?

Er blijken behoorlijke verschillen te zitten in de manier van behandelen. Zo wordt er 1x in de week behandeld[1,3], 1x per 2 weken[2] of zelfs 3x per week [4]. Het behandelprotocol wisselde ook sterk. In drie gevallen is regionaal behandeld met een lage intensiteit [1,3,4]. In de andere opzet werd juist met een zeer hoge intensiteit gewerkt die we tegenwoordig vrijwel niet meer gebruiken (0.6 mJ/mm2)[2]. Eén studie behandelde het meest pijnlijke punt[3]. Verder was er in alle gevallen een flankerend beleid dat bestond uit manuele behandeling[3], elektrotherapie en ultrageluid[4] of mobiliteitsoefeningen[1,2]. Weinig consistentie dus waardoor moeilijk te zeggen is waar de resultaten aan toe te schrijven zijn.

Is shockwave therapie effectief bij frozen shoulders?

Zeker niet alle protocollen zijn in lijn met wat we zouden verwachten op basis van best practice. Maar we willen natuurlijk weten hoe effectief de behandeling van frozen shoulders met shockwave therapie is. Ondanks ogenschijnlijk positieve resultaten moeten de meeste studies ons het antwoord in feite schuldig blijven. Zo rapporteren twee studies weliswaar positieve effecten op pijn en bewegelijkheid, maar is dit alleen direct na behandeling gemeten en was er geen follow-up [3,4].

Twee andere studies vonden ook positieve effecten op pijn en functie. Deze bleken bij drie maanden follow-up vergelijkbaar met injectie[2] en beter dan placebo[4] te zijn. Toch waren in alle gevallen drie maanden na behandeling nog steeds klachten aanwezig en lijkt het er dus op dat shockwave vooral op symptoomniveau een effect heeft gehad.

De studies wekken eigenlijk meer vragen op dan ze beantwoorden. Het is vaak onduidelijk wat voor patiënten er precies behandeld zijn en of zij daadwerkelijk een frozen shoulder hadden. Als er als sprake van was, dan is vergeten te vermelden of dit om een primaire of secundaire frozen shoulder was en in welk stadium deze bevond. Het mag dus ook geen verassing zijn dat deze studies over het algemeen relatief laag scoren op methodologische betrouwbaarheid en, op één uitzondering na[2], in relatief onbekende tijdschriften zijn gepubliceerd.

Conclusie

Het eindoordeel is dan ook dat de behandeling van frozen shoulder klachten met shockwave therapie alles behalve goed onderbouwd is. Op basis van het huidige onderzoek kunnen we hooguit voorzichtig stellen dat shockwave therapie mogelijk de symptomen van een frozen shoulder in de chronische fase zou kunnen verminderen. Of dit effect daadwerkelijk bestaat, op de lange termijn blijft bestaan en of shockwave therapie het beloop van een frozen shoulder positief kan beïnvloeden vraagt om aanzienlijk meer en gedegen onderzoek.

Ook interessant om te lezen

Shockwave therapie bij botindicaties

Shockwave therapie bij Dupuytren, Ledderhose en triggerfinger

Shockwave therapie bij Osgood Schlatter

Reacties zijn welkom!

Wil je je ervaringen delen? Of heb je nog vragen of opmerkingen? We zouden het erg leuk vinden als je hieronder een reactie achterlaat.

Literatuurlijst:

  1.  Vahdatpour B, Taheri P, Zade AZ, Moradian S. Efficacy of extracorporeal shockwave therapy in Frozen shoulder. Int J Prev Med 2014; 5(7): 875 – 881.
  2. Chen CY, Hu CC, Weng PW, Huang YM, Chiang CJ, Chen CH, Tsuang YW, Yang RS, Sun JS, Cheng CK. Extracorporeal shockwave therapy improves short-term functional outcomes of shoulder adhesive capsulitis. J Should Elbow Surg 2014; 23(12): 1843-1851.
  3. Lee S, Lee S, Jeong M, Oh H, Lee K. The effects of extracorporeal shock wave therapy on pain and range of motion in patients with adhesive capsulitis. J Phys Ther Sci 2017; 29: 1907-1909.
  4. Yuan X, Zhou F, Zhang L, Zhang Z, Li J. Analgesic effect of extracorporeal shock wave treatment combined with fascial manipulation theory for adhesive capsulitis of the shoulder: a retrospective study. BioMed Research International 2018; ID 3450940.
‹ Terug naar overzicht

Reacties

Er zijn nog geen reacties.


Plaats jouw reactie, we zijn er benieuwd naar!

Deel dit met een collega: