Beeldfouten en artefacten binnen de MSU-echografie
Welkom bij de online module over beeldfouten en artefacten binnen de echografie. Deze module is bedoeld als onderdeel van de basis opleiding echografie van het NT-e. In de lessen zullen we hier ook nog op terug komen.
Anisotropie
Het eerste fenomeen wat bij vrijwel iedere scan voorkomt is anisotropie. Anisotropie is een zeer grote valkuil voor een verkeerde interpretatie van een echobeeld. De theoretisch definitie voor anisotropie is: de Variatie in eigenschappen van een stof, afhankelijk van de richting waarin het onderzoek gedaan wordt.
Als voorbeeld hiervan zien we hier 9 identieke objecten echter zien ze er alle 9 anders uit vanwege een andere richting van belichting.
In de echografie kunnen we een pees door het tilten of kantelen van de probe met verschillende hoeken aanscannen. Een pees die je schuin aanscant kan daarom van kleur veranderen en je kunt een pees zelfs helemaal laten verdwijnen als je ver genoeg doorkantelt! Hoe dit er uitziet en hoe je dit herkent bespreken we in de volgende dia’s.
Anisotropie ontstaat dus door het niet loodrecht aanscannen van een structuur. Pezen en zenuwen zijn door hun bundelpatroon zeer gevoelig voor dit fenomeen. Neem bijvoorbeeld deze lengte opname van de supraspinatus. We zien hier dat de pees structuren onder de probe loodrecht zijn aangescand en dus ook hyperrecflectief worden afgebeeld.
Doordat het verloop van de bundels richting de insertie afbuigen van de probe zal het geluid er dus niet meer loodrecht opkomen en schuin afbuigen. Het geluid wordt dus wel gereflecteerd maar niet richting de probe waardoor het apparaat denkt dat er op die locatie niets zit. Het gevolg hiervan is dat de pees hier zwart wordt afgebeeld.
Om een juiste weergave te krijgen van de structuren moeten we de probe dus verplaatsen. Wanneer we de laatste bundels dan loodrecht aanscannen zien we de bundels doorlopen tot aan het tuberculum majus.
Nog een voorbeeld maar dan in het dwarse vlak. Hier zien we een dwarse opname van de bicepspees in de sulcus. We zien links het tuberculum majus en rechts het tuberculum minus. Door nu met de probe te kantelen zien we de pees hyper- en hyporeflectief afgebeeld worden.Zorg er dus altijd voor, voordat je een structuur als afwijkend bestempelt, dat je zeker weet dat dit niet door anisotropie wordt veroorzaakt.
Reverberatie
Naast anisotropie zijn er nog een vijftal verschillende artefacten die we gaan bespreken. Als eerste het reverberatie artefact, dit treedt op wanneer de geluidsgolf caramboleert tussen de probe en een sterk reflecterende structuur zoals bijvoorbeeld bot of een naald. De geluidsgolf kaatst (caramboleert) dus een aantal keer heen en weer waardoor er meerdere reflecties worden geregistreerd.
In het voorbeeld zien we dit bij een dwarse opname van de biceppees waar de bodem van de sulcus bicipitalis goed loodrecht wordt aangescand en dat daarachter reverbratie artefacten optreden. Ditzelfde zien we rechts op de tuberculum majus. In de diepte lijkt het of er nog een tuberculum majus aanwezig is. Dit zijn dus beeldfouten op basis van reverberatie artefacten.
Schaduw artefact
Het schaduw artefact, ook wel slagschaduw genoemd, treed op wanneer de geluidsgolf op een sterk reflecterend weefsel grotendeels wordt terug gekaatst. Hierdoor komt er geen geluid achter deze structuur en kunnen er dus ook geen reflecties worden geregistreerd. Omdat er geen reflectie wordt geregistreerd zal het echoapparaat dit als een echoloze zone zien en dus donker worden weergegeven.
We zien op dit echobeeld een lengte-opname van de patella pees. Je ziet aan de rechterkant dat het geluid door de pees heen kan en zien we een mooi hyper reflectief vetlichaam van Hoffa. Midden in het beeld zien we een calcificatie als een hyperreflectieve structuur in de pees. Deze calcificatie, met een hoge akoestische impedantie, reflecteert het geluid vrijwel volledig. Er ontstaat hierdoor een slagschaduw onder de calcificatie die doorloopt door het gehele beeld.
Edge artefact
De edge artefact is een schaduw artefact dat kan ontstaan bij het aanscannen van convexe of ronde structuren zoals b.v. de achillespees, cysten of bloedvaten. Aan de randen van deze structuur zie je dan een slagschaduw ontstaan.
Dorsale versterking
Dorsale versterking kunnen we beschouwen als het tegenovergestelde van een slagschaduw. Waar een slagschaduw een hyporeflectieve zone geeft onder sterk reflecterende structuur, geeft een dorsale versterking een hyperreflectieve zone onder een zwak reflecterende structuur.
Wanneer geluid door een met vocht gevulde structuur heen gaat zal er weinig absorptie plaatsvinden. Zoals je in de schematische weergave ziet zal normaal gesproken het signaal naar de diepte toe steeds zwakker worden. Echter zien we hier dat het geluid door een vochthoudende ruimte gaat en dus meer energie overheeft op dezelfde diepte.
Op het echobeeld zien we volledige ruptuur van een pees. We zien de twee hyperreflectieve peesuiteinden en daartussen een met vocht gevulde ruimte. Omdat het vocht op deze plaats het geluid niet absorbeert is er onder deze ruimte een dorsale versterking zichtbaar.
Spiegel artefact
Het spiegel artefact treedt op wanneer de geluidsgolf op een structuur afkaatst en deze weer door de een tweede structuur terugkaatst naar de probe. De tweede structuur fungeert als een soort spiegel.
Omdat het geluid langer onderweg is wordt het spiegel artefact dieper weergegeven op het scherm. Het lijkt hier dus of er twee structuren aanwezig zijn, echter is de onderste een artefact.
Vragen?
Mocht je nog vragen hebben dan kun je deze natuurlijk altijd stellen tijdens een van onze lesdagen, de gratis oefendagen of via de mail: info@nt-e.nl